Βιβλίο “Η χορτοφάγος” της Kang Han

Η χορτοφάγος : μια λακανική ανάγνωση

“Άραγε προσπαθεί η ΓιόνγκΧιε να μετατρέψει τον εαυτό της σε παιδί; Έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που είχε χάσει την περίοδό της, και τώρα που το βάρος της είχε πέσει κάτω από τα τριάντα κιλά, φυσικά δεν είχε απομείνει τίποτα στο στήθος της. Είναι ξαπλωμένη εκεί σαν ένα κορίτσι, χωρίς δευτερεύοντα σεξουαλικά χαρακτηριστικά”.

---

Όταν διάβασα τις παραπάνω λέξεις σε ένα βιβλίο απ’ το οποίο δεν το περίμενα καθόλου, όλα τα συμπεράσματα όσων ειδικών  κατά καιρούς με είχαν αναλάβει τα προηγούμενα χρόνια ήρθαν και κούμπωσαν μεταξύ τους. Σαν τα κομμάτια ενός παζλ. Είναι δυνατόν μια γυναίκα, μια ενήλικη γυναίκα, να θέλει να μετατρέψει τον εαυτό της σε παιδί; Μπορεί ένας άνθρωπος χωρίς τη συνειδητή επιλογή του να χάσει τη σεξουαλικότητά του;

Το βιβλίο στο οποίο αναφέρομαι είναι “Η Χορτοφάγος”.

Όταν το πρότεινε η Χρυσάνθη της ομάδας του BetterLiving ως “το μυθιστόρημα των βίαιων μεταβολών” για εκείνη, αμέσως θέλησα να το διαβάσω. Ο τίτλος και μόνο, οι πρώτες σελίδες, με έκαναν να πιστέψω πως θα διαβάσω για την ιστορία μιας γυναίκας που σε μια συντηρητική κοινωνία αποφασίζει να σταματήσει να τρώει κρέας. Ταυτίστηκα με αυτά τα πρώτα συμπεράσματα. Οι σελίδες γύριζαν η μια μετά την άλλη πιο γρήγορα από ό,τι είχα συνηθίσει. Η αφήγηση με παρέσυρε και γρήγορα ξεπεράσαμε με την συγγραφέα την επιφάνεια. 

Ναι, δεν πρέπει να ήταν καθόλου εύκολη επιλογή να στρέφεσαι στη χορτοφαγία στη Νότια Κορέα μερικές δεκαετίες πριν. Οριακά είναι δύσπεπτο για τους γύρω σου όταν το επιλέγεις σε δήθεν προοδευτικές κοινωνίες του σήμερα. Η χορτοφαγία ήταν, όμως, μόνο η αφορμή για την πένα της Kang Han…

Στα μάτια μου το βιβλίο ήταν μια κυνική, μια στυγνή απεικόνιση της πραγματικότητας ενός ανθρώπου με μια ζωή που δεν μπόρεσε να δικαιολογήσει γιατί βιώθηκε όπως βιώθηκε. Που δεν μπόρεσε να διαχειριστεί το παρελθόν και το παρόν του και αποφάσισε να γυρίσει πίσω. 

Πού πίσω; 

Στην αθωότητα, στην παιδικότητα, την ασεξουαλικότητα. Και τελικά πίσω στο ανόργανο, στο χώμα. 

Δεν είναι τυχαία η ομολογία της ηρωίδας: ήθελε να γίνει δέντρο όπως πολύ αργότερα θα παραδεχθεί.

Η συνάφεια με τη λακανική ψυχανάλυση είναι προφανής. Η επιστροφή στο ανόργανο, ο μιμητισμός με το φυσικό περιβάλλον, η ενόρμηση του θανάτου. Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω αν η συγγραφέας είχε παρόμοια αναγνώσματα στο ιστορικό της, μα ένα από τα πρώτα κείμενα που μου ήρθαν στο μυαλό φτάνοντας στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου της ήταν το “Αγαλλίαση και κατάθλιψη στο στάδιο του καθρέφτη” του Γάλλου ψυχαναλυτή Ζακ Λακάν. Το είχα διαβάσει πρώτη φορά στα φοιτητικά μου χρόνια. Και επιστρέφω πάντα σε αυτό για να κατανοήσω το δικό μου σύμπτωμα.

Πληροφοριακή αναζήτηση: Lacan Jacques

Το απόσπασμα με το οποίο ξεκίνησα δεν απέχει καθόλου από την πραγματικότητα της ψυχογενούς ανορεξίας. Οχι, να το ξαναπούμε η ανορεξία δεν έχει να κάνει με τα πρότυπα πολύ αδύνατων γυναικών. Η έξοδος από το καθοδικό τούνελ τής είναι πολύ δύσκολη.  Και δυστυχώς στη “Χορτοφάγο” η ηρωίδα δεν είχε καμία πραγματική υποστήριξη για να τα καταφέρει.

Η μοναδική γυναίκα που θα στηρίξει τη χορτοφάγο της ιστορίας μας είναι η αδερφή της. Μα και εκείνη με τρόπους που δεν βοηθούν. Κυρίως γιατί εκείνη, η μεγάλη αδερφή που φάνταζε η πιο δυνατή, ήρθε αντιμέτωπη με το σκληρό συμπέρασμα -ότι υπήρξε η πιο δειλή απέναντι στο παρελθόν και το παρόν της: “Ήταν γεγονός. Δεν είχε ζήσει ποτέ της. Ακόμη και όταν ήταν παιδί, όσο παλιά την πήγαινε η θύμησή της, δεν είχε κάνει τίποτα άλλο από το να επιβιώνει”.

Το βιβλίο προσφέρει κι άλλες παράλληλες ιστορίες όλων των ηρώων που εμπλέκονται γύρω από τη ζωή της ΓιόνγκΧιε -οι περισσότεροι άνδρες. Ο σύζυγος που την είχε εγκαταλείψει ήδη πριν φύγει οριστικά, ο βίαιος πατέρας της, ο κουνιάδος της που θα εξαντλήσει στο κορμί της το φετιχισμό του. Και οι άνδρες γιατροί της, που θα την οδηγήσουν στο τέλος.

Είναι σκληρό βιβλίο, αλλά χωρίς νατουραλιστικές υπερβολές, χωρίς βερμπαλισμό στις περιγραφές του και χωρίς έπαρση. Το βιβλίο “Η χορτοφάγος” , δεν είναι ένα βιβλίο για όσους θέλουν να κατανοήσουν τη χορτοφαγία, ούτε την ανορεξία. Αλλά το τί σημαίνει να μην διαχειρίζεσαι το παρελθόν σου, να μην ψάχνεις μέσα σου να βρεις ποιος είσαι και τι σου έχει συμβεί, και πώς μπορεί το συναισθηματικό ή ψυχικό τραύμα να σωματοποιηθεί.

Βιβλίο “Η χορτοφάγος”

by Kang Han,

Eκδόσεις Καστανιώτη,

σελίδες: 208