«Μια λεπτή γραμμή χωρίζει τη διασκέδαση από τον εθισμό»: σκέψου σε ποιες καταστάσεις θα μπορούσες να χρησιμοποιήσεις αυτή τη φράση. Κάπως έτσι καταλαβαίνεις τη σοβαρότητα του θέματος, σε ό,τι αφορά την παρατεταμένη χρήση των social media.
Για να βάλουμε τα πράγματα στην σωστή προοπτική, σημειώνουμε ότι κάθε φορά που παίρνουμε ένα like ενεργοποιείται στον εγκέφαλό μας το κέντρο που ελέγχει την ευχαρίστηση και την ικανοποίηση. Με άλλα λόγια, η εικόνα μας στα social media και ο βαθμός που αυτή γίνεται αποδεκτή είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ψυχολογία και την ταυτότητά μας. Τα social media δεν είναι «άλλο ένα εργαλείο στο internet». Είναι σταδιακά, στοιχεία της αυτοεικόνας μας.
Η διασκέδαση
Ας είμαστε δίκαιοι: τα social media- τα κραταιά Facebook και Instagram, το ανερχόμενο Tik Tok και όλα τα ενδιάμεσα- ξεκίνησαν ως πλατφόρμες επικοινωνίας και διασκέδασης. Και σε μεγάλο βαθμό, παραμένουν ως τέτοια.
· Σε βοηθούν να κρατάς επαφή με άτομα που βρίσκονται μακριά σου. Πόσο πιο εύκολο έχει γίνει πια το να μιλάς με το ταίρι σου ή με τους παππούδες σου που βρίσκονται μακριά από την πόλη σου; Πόση χαρά έχουν πάρει όλοι οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας που βρήκαν έναν εύκολο τρόπο να συνομιλούν με παιδιά, εγγόνια, παλιούς συμμαθητές κλπ; Αλλά και πόση χαρά πήρες εσύ που μπορεί να μην είσαι ο πιο κοινωνικός όταν βρεθείς σε ένα τραπέζι, αλλά μέσω των social μπορείς και εκφράζεσαι πιο άνετα και πιο ελεύθερα!
· Πιάνουν υψηλές ταχύτητες, εννοώντας ότι με ή χωρίς 5G μπορείς να επικοινωνήσεις με τον άλλον σε κλάσματα δευτερολέπτου. Μπορείς να ζητήσεις βοήθεια, να δώσεις βοήθεια και να σχολιάσεις τεκτενόμενα τη στιγμή που γίνονται.
· Έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να καταπολεμήσουν την κατάθλιψη. Είναι αλλιώς να βλέπεις ότι υπάρχουν και άλλοι σαν και σένα, αλλά και τόσοι άλλοι που θέλουν απλά να σε βοηθήσουν και να σε «ακούσουν».
· Προωθούν την ενσυναίσθηση, τη συμπόνοια και την κοινωνική αλλάγη. Πάρε παράδειγμα του κίνημα του body positivity και το #metoo. Θα είχαν πάρει άραγε τέτοια διάσταση αν δεν υπήρχαν τα social; Όχι, και γι’αυτό δεν πρέπει μόνο να τα κατηγορούμε αλλά να προσπαθούμε να τα χρησιμοποιήσουμε προς όφελός μας. Τόσα περιστατικά βίας και αδικίας αποζητούν τη στήριξη σου και εσύ πλέον μπορείς να την δώσεις –έστω εικονικά. Αν όμως ο κάθε ένας από εμάς στηρίξει μια καλή πράξη και εναντιωθεί σε μια κακή μήπως τελικά έτσι θα αλλάξει σιγά σιγά ο κόσμος προς το καλύτερο; Άλλο ένα τέτοιο παράδειγμα, η στοχοποίηση των ανθρώπων που κακοποιούν ζώα. Μετά από πολλές προσπάθειες, πολλές κοινοποιήσεις, στοχοποιήσεις, και αλλεπάλληλη στήριξη στα κακοποιημένα ζώα, η δικαιοσύνη έλαμψε και πλέον η πολιτεία αποφάσισε να τιμωρεί πιο έντονα τους παραβάτες.
· Όπως μπορείς να εκφράσεις την άποψή σου, έτσι μπορείς να εκφράσεις και το ταλέντο σου. Τόσες και τόσες επιχειρήσεις ή και μεμονωμένα άτομα έχουν στραφεί στο Facebook, στο Instagram, στο Pinterest για να προωθήσουν την τέχνη τους. Συγκεκριμένα έχουν δημιουργηθεί τα Facebook/Instagram Shops όπου εκεί μπορείς να εκθέσεις την τέχνη σου, είτε επαγγελματικά είτε ερασιτεχνικά. Την περιόδο δε της καραντίνας, ήταν ο μόνος τρόπος για πολλά φυσικά καταστήματα, τα οποία πλέον κατάλαβαν τη δύναμη της ηλεκτρονικού εμπορίου και των social media.
· Mέσα από αυτά εξερευνάς τον εαυτό σου, το σώμα σου και τα όριά σου. Από το να συνδεθείς με ακαδημαϊκούς που θαυμάζεις και να διαβάζεις άρθρα για να διευρύνεις τους ορίζοντες σου, μέχρι το να ακολουθείς τον αγαπημένο σου διατροφολόγο και να μαθαίνεις tips για ένα καλύτερο σώμα, τα social media μπορούν να γίνουν η ηλεκτρονική σου πηγή πληροφοριών για ένα καλύτερο αύριο. Βαρύγδουπο ακούστηκε αυτό, αλλά αληθινό αν μάθεις να τα χρησιμοποιείς για να εξελίξεις το μέσα και το έξω σου.
· Είναι τα μέσα εκείνα που βρίθουν χαράς και αισιοδοξίας. Δημιουργήθηκαν εξ’αρχής για να μεταδίδουν θετικά συναισθήματα, είτε απλά βλέποντας μια αστεία και χαριτωμένη φωτογραφία, είτε επειδή κατάφερες επιτέλους να συνομιλήσεις με τον χαμένο φίλο σου στην Αμερική. Ας θυμηθούμε λοιπόν ότι τα μέσα αυτά μπορούν να είναι πηγή μόνο θετικών συναισθημάτων και ας τα χρησιμοποιούμε μόνο γι’αυτόν τον σκοπό.
Ο εθισμός
Στη ζωή όμως δεν είναι όλα ρόδινα και πάντα υπάρχει και η σκοτεινή όψη. Και, τελευταία η ισορροπία γέρνει προς τον εθισμό- ή τουλάχιστον έτσι φαίνεται. Η επίπλαστη ευτυχία, η τελειότητα του φακού, η επανάσταση του πληκτρολογίου, όλα αυτά εντείνουν το αρνητικό πρόσημο. Η αυτοεικόνα μας είναι διαρκώς κατώτερη αυτής των αψεγάδιαστων influencers. Η ζωή μας μοιάζει πολύ βαρετή μπροστά στη δική τους. Όλο αυτό και η προσπάθεια να το ανατρέψουμε δημιουργεί μια νέου τύπου σχέση με τα social media, σχεδόν εθιστική. Ας λάβουμε υπόψιν ότι αυτό που ονομάζουμε FoMo (fear of missing out) έγινε βασική συνθήκη όταν μιλάμε για τα social media: είμαστε τόσο συνδεδεμένοι με τα πάντα, που έχουμε πια την ανάγκη να ελέγχουμε διαρκώς το κινητό μας μην μας ξεφύγει κάτι.
Οπότε, πάμε λίγο στη σκοτεινή πλευρά:
· Ναι προκαλούν εθισμό. Σίγουρα οι περισσότεροι από εμάς δεν μπορούμε να περάσουμε μια ολόκληρη μέρα χωρίς να μπούμε στα social. Και αυτό καλείται εθισμός, γιατί όταν η αληθινή σου ζωή εκεί έξω, παραμερίζεται με σκοπό να παρακολουθείς τις ζωές άλλων ή ακόμα και για να δημιουργείς μια παράλληλη εικονική δική σου ζωή πιο φαντεζί. Ταυτόχρονα με το fomo, βγαίνουν στην επιφάνεια και αρνητικά συναισθήματα όπως αυτά της χαμηλής αυτοεκτίμησης, της κοινωνικής πίεσης, της κατάθλιψης και της μοναξιάς. Φοβάσαι ότι δεν μπορείς να συγκριθείς με τις τέλειες ζωές που βλέπεις εκεί μέσα, νιώθεις μόνος και λίγος, και αυτό επηρρεάζει ακόμα και την επαγγελματική σου ζωή.
· Η πληθώρα των πληροφοριών μπορεί να κάνει κακό. Καθημερινά βομβαρδίζεσαι από νέα και πληροφορίες που at the end of the day, δεν προλαβαίνεις να τσεκάρεις ποιες είναι αληθινές και ωφέλιμες. Οπότε μένεις ουσιαστικά ξεκρέμαστος/η και όχι σωστά ενημερωμένος/η όπως θα ήθελες, ακριβώς γιατί δεν πρόλαβες να φιλτράρεις όλα εκείνα που σου σέρβιρε το κοινωνικό μέσο.
· GDPR, cookies, τσιπάκια αλλά και ο Mark ο Zuckerberg που σε παρακολουθεί. Έχεις σίγουρα ακούσει για το ότι το τηλέφωνο σου σε παρακολουθεί όταν μιλάς και μετά σου «σερβίρει» τα θέματα για τα οποία μίλησες, σε διαφημίσεις. Είναι όντως τόσο έξυπνα τα κινητά, η Google θέλει το κακό σου, και ο Mark το ίδιο; Mεγάλη κουβέντα που θα γίνει κάποια άλλη στιγμή με επιστημονικά data, οπότε μέχρι τότε απλά θυμίσου τι προσωπικά δεδομένα δημοσιοποιείς στα social αλλά και που δίνεις τη συγκατάθεση σου.
· Όπως εκτίθεσαι σε θετικά κινήματα αλλαγής, έτσι εκτίθεσαι και στη βία. Ακριβώς επειδή τα μέσα αυτά προσπαθούν να είναι δημοκρατικά, αφήνουν να περάσουν και μηνύματα βίας, στα οποία εσύ άθελα σου εκτίθεσαι. Πλέον γίνεται όμως προσπάθεια για τη μείωση τέτοιων συμβάντων και για τη διαγραφή ανθρώπων που ηθελημένα προσπαθούν να πληγώσουν με λόγια ή πράξεις άλλους.
· Παρόλο που ακολούθησες τον αγαπημένο σου διατροφολόγο και διάβασες τα tips για μια υγιή ζωή, ακριβώς επειδή τελικά δεν σηκώθηκες ποτέ από τον υπολογιστή, δεν ακολούθησες τα tips για μια υγιή ζωή, απέκτησες πόνο στη μέση, και άλλα πιο σοβαρά προβλήματα υγείας. Γιατί; Γιατί ξέχασες ότι την ζωή την ζούμε εκεί έξω, και όχι πάνω από το κινητό. Ξέχασες ότι την μητέρα σου πρέπει να πηγαίνεις να την βλέπεις που και που, και όχι μόνο να της στέλνεις στο chat. Ξέχασες ότι εκείνη η φωτογραφία από το πάρκο απέναντι από το σπίτι σου τραβήχτηκε από κάποιον που όντως πήγε και περπάτησε εκεί, και δεν αποζητά μόνο το like σου, αποζητά το να σηκωθείς και να ανακαλύψεις και εσύ το μέρος εκείνο. Ξέχασες ότι η μέρα έχει μόνο 24 ώρες, και αν δουλεύεις τις 8, τις υπόλοιπες δεν πρέπει να τις περάσεις scrollάροντας στα social και σκεπτόμενος τι ωραία θα ήταν αν …. Κάνε το αν -> να και ξεκίνα να ζεις! Μάθε να χειρίζεσαι τα social σωστά, αφιέρωσέ τους τον χρόνο που τους αναλογεί, αλλά ούτε ένα sec παραπάνω, γιατί ο χρόνος σου είναι πολύτιμος και η ζωή δεν ξαναγυρνά πίσω!
Υ.Γ όλα τα παραπάνω ισχύουν αν είσαι φυσιολογικός άνθρωπος και όχι marketer, εσύ μαρκετίστα είναι η δουλειά σου να είσαι πάνω από το κινητό, μπορεί και όχι. Και αυτό θα συζητηθεί σε επόμενο άρθρο!

Το άρθρο αναδημοσιεύτηκε από το https://thebrandlove.com/world-social-media-day/

Φωτογραφία από το https://unsplash.com/ credits to @alexandershatov

Newsletter